Ciri Muzik Gamelan

Setiap lagu / muzik gamelan adalah berdasarkan kepada satu melodi utama. Setiap alat muzik (berpic|) akan memainkan melodi penuh, sebahagian melodi atau variasi kepada melodi utama tersebut. Ini bergantung kepada jenis alat muzik gamelan tersebut. Secara amnya, alat-alat muzik gamelan berfungsi seperti berikut

Nota ini dikhususkan untuk Laras Slendro sahaja.

Instrumen Balungan

Iaitu instrumen yang memainkan melodi utama sahaja, Contohnya Saron, Bonang, Slanthem dan Gender.

Saron terdiri daripada satu set 6 bilah logam tembaga berat disusun dalam satu oktaf. Bunyinya dihasilkan dengan pukulan malet daripada kayu. Slanthem dan Gander mempunyai pic satu oktaf lebih rendah daripada Saron. Oleh kerana bunyi Saron adalah panjang, maka pemain akan memegang bahagian paling hampir menggunakan tangan kiri untuk menghentikan bunyi yang tidak dikehendaki.

Tedapat 3 istilah yang menunjukkan renj / oktaf dalam muzik gamelan. Istilah Barong merujuk kepada alat yang mempunyai oktaf tengah. Istilah Penerus / Pekin adalah oktaf yang tinggi manakala istilah Demung / Demong untuk oktaf lebih rendah. Contohnya Saron Demung adalah saron yang mempunyai oktaf lebih rendah manakala Saron Pekin adalah Saron yang menghasilkan oktaf pic lebih tinggi.

Terdapat juga sesetengah kumpulan gamelan menggunakan saron daripada buluh atau kayu. Terutama kepada kumpulan yang belum mencapai tahap elit.

Instrumen Masa / Meter

Melodi asas boleh dibahagikan kepada beberapa frasa muzik. Ini disempadani dengan bunyi alat muzik dalam kumpulan ini. Misalnya satu Gongan adalah menunjukkan satu pusingan lagu 16 bit dalam Lancaran Mlaku. Ia ditandakan dengan satu pukulan Gong. Gong mempunyai pic 6. Dalam satu gongan terdapat pula 4 unit seperti bar dalam muzik barat, ia dinamakan Keteg. Ia ditandakan dengan satu pukulan Kenung.

	Satu Gongan
	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	1
Kenong	G																G
Kenong	N				N				N				N				N
Ketuk		T		T		T		T		T		T		T		T
Kempul			P				P				P				P

Terdapat satu perbezaan utama dalam sistem kiraan bar dengan Keteg. Dalam notasi barat, bit pertama adalah detik paling berat / kuat manakala dalam sistem Keteg, bit keempat adalah detik yang paling kuat. Jika dinotasikan secara barat, kelihatan seolah detik keempat dalam Keteg adalah merupakan detik pertama bar berikutnya dalam sistem notasi barat.

Alat muzik yang berfungsi mengawal frasa lagu dalam gamelan ialah Gong Agung, Kenung, Ketuk dan Kempul / Gong.

Instrumen Penerusan

Kumpulan ini akan memainkan melodi utama tetapi menggunakan not yang lebih kecil. Misalnya jika melodi utama memainkan melodi berikut

3 3 2 1 dan seterusnya

maka kumpulan alat muzik penerus akan memainkan

3 3 3 3 2 2 1 1 dan seterusnya

Alat dalam kumpulan ini ialah Gambang dan semua jenis alat yang dirujuk sebagai Penerus atau Pekin. Selain daripada itu, dalam kumpulan gamelan yang besar terdapat juga Celempong (sejenis alat bertali seperti Harp).

Dalam kumpulan muzik yang mahir, pemain akan memainkan variasi kepada melodi utama.

Instrumen Rentak

Alat yang terpenting memainkan rentak ialah gendang. Terdapat sepasang gendang iaitu Gendang Gending (Gendang Ibu) dan Ketipung (Gendang Anak). Dalam kumpulan gamelan yang lebih besar, Baduk juga ada digunakan.

Kebanyakan notasi alat muzik gamelan menggunakan nombor yang melambangkan picnya. Bagi notasi gendang gamelan, ia menggunakan lambang Mnemonik yang yang melambangkan bunyi gendang. Ia dihasilkan menggunakan teknik-teknik tertentu dalam membuat pukulan gendang.